Bardha E Temalit

Romani “Bardha e Temalit” është pasyrë e gjallë e jetës shqiptare në shekullin XIX. Me stilin e vet pasionant autori ka pamjen e një familjeje sociale, ambiente tipike shqiptare, përmes një sfondi të theksuar romantik. Por në roman nuk mungojnë dhe pamjet reale, si dhe situatat sentimentale me dramacitet e ndjerë, të cilat shpjegohen me depërtimin në subkoshiencën e karaktereve.
Me kete roman Pashko Vasa kerkon emancipimin e femres shqiptare, te tjera te kishte te drejta te dashurise dhe te vendoste vete per fatin e saj.
Linja kryesore e subjektit ka të bëjë me dashurinë fatkeqe të Bardhës. Bijë e një familjeje “borgjeze” të Shkodrës, ajo e nënshtrohet vullnetit të prindërve për t'u martuar me Lulin e Temalit, nga një familje bajraktarësh të Malësisë. Kjo vajzë e bukur e qytetit detyrohet të ballafaqohet me karakterin e tepërt të barbarit të Lulit dhe të ëmës së tij. Rebelimin e saj ndaj kësaj situate e ndihmon vetëm fati. Ajo njihet rastësisht me Aradin, një bashkëmoshatar të vetin 18 – vjeçar dhe në çast, si në gjithë letërsinë romantike, lind dashuria përrallore mes tyre. Dilema që lind në zemrën e Bardhës për të shkuar me Aradin, apo të kthehej te Luli në Tema të Shpjeguara Dramën që ka brenda shpirtit të saj. Zemra e shtyn drejt krahëve të Aradit, por mendja e kujton Lulin. Me Aradin e lidh pasioni, me Lulin urrejtja reciproke.Por me Aradin e ndjek edhe turpi, kurse me Lulin i vinte nderi, nderi i nuses ne dere te madhe. Dhe ajo zgjedh të rikthehet tek burri i saj në kullën e Temalit. Udhëtimi i tij shëmbëllen me drejtimin e shikimit drejt flijimit. Dhe kështu ndodh në fund të romanit.