Ese mbi letërsinë botërore

The Man Booker International-autori fitues i Prillit të Thyer dhe Rrethimit, romancieri më i njohur i Shqipërisë dhe pretendenti i përjetshëm i çmimit Nobel Ismail Kadare eksploron tre gjigantë të letërsisë botërore—Eskilin, Danten dhe Shekspirin—përmes thjerrëzave të rezistencës ndaj totalitarizmit. Në Shqipërinë izolacioniste, e cila vuajti nën një diktaturë komuniste për gati gjysmë shekulli, letërsia klasike botërore arriti Ismail Kadarenë përtej shekujve dhe kufijve – dhe e la të lirë. Përpjekjet e Hamletit, Dantes dhe figurave tragjike të Eskilit i dhanë atij një kuptim të totalitarizmit që i dha formë romaneve të tij. Në këto ese kritike therëse të mbështetura nga përvoja personale, Kadare jep dëshmi të fuqishme se letërsia e madhe është armiku i diktaturës dhe i mbush këto histori të përjetshme me një kuptim të ri të fuqishëm. Me prozën elokuente dhe nxitjen narrative të një romani të madh misterioz, Kadare rinovon leximet tona të klasikëve dhe u jep atyre një nuancë të qartë shqiptare. Ashtu si lumi Misisipi i Mark Twain, Macondo i Markezit dhe konteja Yoknapatawpha e Faulkner, Shqipëria e Kadaresë shfaqet si një mikrokozmos qytetërimi; këtu, hakmarrja e gjakut në komunitetet malore arrin majat dramatike të dilemës së Hamletit, ritet e varrimit marrin ajrin e tragjedisë greke dhe represioni politik i jep jetës ndjesinë e nëntë rrathëve të Ferrit të Dantes. Ashtu si Leximi i Lolitës i Azar Nafisi-t në Teheran, Ese mbi Letërsinë Botërore e konsideron leximin si një akt të guximshëm rezistence ndaj shtypjes artistike. Njohuritë e Kadaresë për kanunin perëndimor sigurojnë vendin e tij brenda tij.