Shtergjet

Titulli i veprës i “Shtërgjet” i autores polake Olga Tokarczuk i referohet një sekti të krijuar në shekullin XVIII në territorin e Rusisë Cariste, i cili besonte se ishte pushteti nënën e Satanit, në shërbimin e të cilit ishin të gjitha, si klerikale , ashtu dhe laike. Duke besuar se një luftë me Satanain nuk është e pamundur, nuk është e mundur të përdoret vetëm për të marrë veten nga Satanait, ngaqë, sipas tyre, e kishte më të vështirë të shtyjë një njeri të keq në të pandërprerë.

“Shtërgjet” nga një mozaik karakteresh në një lëvizje të pandërprerë. Duket se bota moderne në mënyrë të çoroditur dhe kaosi duket se është i gjithëpranishëm, jo vetëm që është copëtuar itinerari i lëvizjes, por edhe vetë subjekti i lëvizjes është copëtuar. Kështu, në këtë libër pleksen lëviz gjithfarësh, njerëzish të njohur një të panjohur, personazhesh historike një të trilluar, njerëzish një mumiesh, trupash të shëndetshëm një trupash të gjymtuar, trupash të plotë të një pjese të tyre. Duket sikur është shkërmoqur gjithçka që kjo lëvizje e çon në mënyrë që të ngrihet në dinjitetin e një lëvizjeje, apo edhe më tepër, të një pelegrinazhi, ajo duhet të disiplinuar. Cila është kjo disiplinë? Sprova e autores lidhet me gjetjen e kësaj disipline. Kjo disiplinë çdo duke u bërë në gjithfarë pandehmash, duke hulumtuar fillimisht brenda porteve dhe aeroporteve; brenda ritualeve të udhëtarëve nëpër hotele; brenda traumave të gjata një itinerari; duke hulumtuar brenda shkencës së psikologjisë përmes së cilës “psikologji e udhëtimit”, a brenda shkencës së anatomisë përmes zbulimeve të saj, si për shembull zbulimi i “pejs së Akilit”, apo metodave për konservimin e trupave. Megjithëkëtë, duket se autorja evidenton që premisa kryesore e kësaj sprove mbetet emërtimi i vendstacioneve. Kështu, ky libër, në një mënyrë tejet origjinale rrëfimi në përcjelljen e disiplinimit të lëvizjes së njeriut nga emrat e vendstacioneve në rrugëtimin e tij. Vetëm kështu, lëvizja do të meritojë të quhet rrugëtim, ose më mirë, pelegrinazh.