Morfonologji E Eptimit Te Shqipes Standarde

Një nga parimet kryesore të kërkimeve gjuhësore shqiptare në etapën e tanishme është studimi i mëtejshëm i gjuhës standarde shqipe, me qëllim që të depërtohet në stilin e nëndheshëm të saj. Përmbushja e kësaj detyre kërkon që të kalohet nga studimi i rrafsheve të gjuhës në përmbajtjen e hollësishme të nënsistemeve të tjera, duke i parë këto nënsisteme jo si të ngrira e të veçuar nga njëri-tjetri, por në lidhje me bashkëveprim të ngushtë. Kjo mon sinon të një ndihmesë në këtë drejtim, krahas studimeve të shumta që janë bërë nga katedrat e gjuhës shqipe të shkollave të larta dhe nga sektorët gjuhësorë të Institutit të Gjuhësisë dhe të Letërsisë. Objektet e saj janë ndërrimet morfologjike të fonemave në eptimin (trajtëformimin) e shqipes standarde, të para si një sistem i veçantë në sistemin e mjeteve gramatikore të shqipes. Ndërrimet e fonemave në shqipe hasen si në eptim, ashtu dhe në fjalëformim, por ne jemi vetëm në të parat. Ndërrimet e fjalëformimit nuk janë prekur, pasi janë pakta në numër e me funksionin gramatikore të parëndësishme. Por brenda edhe trajtëformimit dukuritë e ngjashme në sistemin e parë nuk janë gjithashtu shqyrtuar, pasi janë të izoluar e nuk paraqesin interes. Nëpërmjet analizave shteruese të materialit kemi si qëllim të përcaktojmë peshën e ndërrimeve morfologjike në eptimin e tjera shqipe standarde në përqasje me mjetet e gramatikore të saj. Për këtë, ndërrimet janë parë në rrafshin sinkronik dhe organikë brenda sistemit të gjuhës standarde, e cila në këtë pikë i mbulon thuajse sistemet dialektore. Megjithatë, janë shqipe edhe ndërrimet dialektore që mungojnë në standarde.